Zimmet kelimesinin çoğul hali olan zimem, borç anlamına gelmektedir. Zimem defteri de bu borçların yazılı hale getirildiği defter anlamına geliyor.
Zimem Defteri, Bugünkü adıyla Veresiye defteri, alınan bir malın satıcı tarafından not edilerek alıcının ileriye dönük borçlandırılmasını ifade ediyor. Eli dara sıkışınca Müslüman kardeşinin bu ihtiyacını karşılamak hala geleneklerimizde vardır. Günümüzde halâ Türk mahallelerinde bakkallar daha sonra tahsil etmek için ‘Veresiye Defteri’ tutarlar. Veresiye borçlanmalarında faiz uygulanmaz.
Başka bir geleneğimiz de, Ramazan ayı gelince zenginlerin esnafları dolaşması, ‘Veresiye Defteri’ denilen borç defterinden rastgele bir borç seçerek onu ödemeleridir. Zengin kime yardım ettiğini, fakir de kimin yardım ettiğini asla bilmez. Osmanlı döneminden kalan bu güzel adetimiz, zenginlerin borçlarını ödeyemeyen Müslüman kardeşlerine yardımcı olduklarını gösterir. Hayırseverlerin kendi isimlerinin bilinmemesini istemesi ve yapılan hayrın gizli kalmasını isteyenler için bu formülü kullanılmıştır. Zaten yardım da gizli olur.
Zor günlerde her Müslümanın veresiye borçlanması toplumumuzda yardımlaşmayı pekiştiren, güzel ahlâk örneklerinden biridir. Yıllardır süregelen bu gelenek günümüzde yoğun olmasa da hala devam ettiriliyor ve yaşatılmaya çalışılıyor.
Yazı: İbram Ahmed
